وجود ۹۶ بقعه متبرکه و آستان مقدس امامزادگان در جای جای خراسان جنوبی زمینه را برای رونق گردشگری مذهبی در ایام نوروز فراهم کرده و محلی امن برای آرامش روحی و معنوی خانواده‌ها در بهار طبیعت است.
گردشگری مذهبی با اعتقادات و باورهای مذهبی و دینی گردشگران گره می‌خورد و جاذبه و ظرفیت بزرگی برای گردشگران در همه نقاط جهان دارد، به شرط آن که تبلیغات و معرفی خوبی روی آن صورت بگیرد، زیرساخت و زیربنای مناسب آن آماده سازی و برنامه‌ها و محصول جذابی برای علاقه مندان و متقاضیان عرضه شود.
خراسان جنوبی از قدیم شهرتی برجسته در حوزه‌های فرهنگی، هنری و مذهبی داشته است و آرامیدن ۶۰ امامزاده در خاک این استان به قلب‌های عاشقان اهل بیت(ع) آرامش معنوی عطا میکند.
این امامزادگان با وجود اینکه خود مهمان مردمان سرزمین شرقی ایران زمین شده اند اما میزبانان مهمان نوازی برای هر مسافر دلخسته ای هستند و این خطه از میهن اسلامی به وجود چنین دُرهای گران بهایی به خود می‌بالد.
خراسان جنوبی در همجواری بارگاه منور هشتمین نور آسمان ولایت، همواره مسیر عبور مسافران و گردشگران زیادی به خصوص در ایام نوروز است.
وجود ۲ امامزاده شاخص از جمله حسین بن موسی الکاظم(ع) در طبس و بی بی زینب خاتون (س) در روستای کاهی شهرستان سربیشه که برادر و خواهر امام رضا(ع) محسوب می‌شوند این استان را از حیث گردشگری مذهبی حایز اهمیت کرده است.
خراسان جنوبی بواسطه ارادت قلبی و علاقه شدید مردم این خطه به ائمه اطهار (ع)، بقعه‌ها و اماکن متبرکه بی شماری را در خود جای داده که بواسطه مدفون بودن سادات جلیل القدر از اهمیت و احترام بالایی برخوردار شده است.
همچنین برخی از نقاط استان به لحاظ محبت فراوان مردم این دیار به حضرت علی (ع) و حضرت ابوالفضل العباس (ع) به عنوان نظرگاه و قدمگاه شناخته شده و مورد احترام است.
در تاریخ نقل شده که پس از واقعه کربلا و کشته شدن ۷۵ نفر از سادات بنی هاشم در یک شب توسط هارون الرشید بسیاری از سادات وطن و خانه خود را ترک کرده و به مملکت ایران مهاجرت کردند.
ایرانیان، با هوش و درایت خود از آغاز به حقانیت اهل بیت (ع)، پی بردند و از امامزادگان به عنوان سفیران ولایت استقبال کردند. پس از درگذشت آنان نیز قبرشان به عنوان مرکز غروب یک ستاره مورد تکریم قرار می گرفت و برایشان مقبره و گنبد و بارگاه می‌ساختند.
خراسان جنوبی به لحاظ موقعیت جغرافیایی و همجواری با مشهد مقدس مسیر عبور برخی از این امامزادگان بوده است.
طبق آمار اعلام شده از سوی اداره کل اوقاف و امور خیریه ۹۶ بقعه متبرکه و مرکز فرهنگی، مذهبی در استان وجود دارد و در مناسبت های مختلف این اماکن مقدس میزبان مردم هستند.
در این بین برخی از امامزادگان جزو بقاع شاخص استان محسوب می‌شوند که در ادامه به معرفی چند مورد از آن می پردازیم.
باقریه بیرجند؛ مشهد ۷۲ امامزاده
امامزادگان باقریه(ع) زیارتگاه و مدفن ۷۲ امامزاده است که در ورودی شهر بیرجند و نزدیک پایانه مسافربری واقع شده این امکان از قدیم الایام با نام مزار دره شیخان مشهور بود اما با توجه به انتصاب این امامزادگان به امام محمد باقر(ع) چند سالی است که به باقریه تغییر نام یافته است.
با شروع طرح جامع این آستان مقدس از سال ۸۵ ساختمان قدیمی تخریب و بنای جدید در مساحت ۶ هزار متر مربع طراحی شد.
عملیات طرح جامع آستان مبارک امامزادگان باقریه در چند مرحله شروع و بر اساس درآمد بقعه ادامه دارد. آنطور که در این طرح پیش بینی شده چهار رواق ، ۲ صحن، سرویس بهداشتی ، زائرسرا، سالن فعالیت های فرهنگی، پارکینگ طبقاتی، شبستان، رستوران، تالار پذیرایی و ساختمان اقامتی و تفریحی احداث می شود که تاکنون بخشی از این فعالیت‌های عمرانی انجام گرفته است.
۱۴ سوئیت هم اکنون به بهره برداری رسیده با تمامی امکانات پذیرای زائران و مسافران غیر بومی است.
این مکان از قدیم الایام در روزهای چهارشنبه مورد توجه خاص مردم بوده و اهالی بیرجند با توزیع نان و ماست در این مکان مقدس به نیازمندان کمک می کردند. ولی با این حال در تمام ایام هفته برنامه‌های متنوع فرهنگی و مذهبی در این بقعه متبرکه اجرا می شود.
حسین بن موسی الکاظم(ع)، میقات الرضا در طبس
مقبره امام زاده حسین بن موسی الکاظم (ع) در طبس از قدیم مورد توجه و استقبال مردم بوده و به سعی و کوشش ارادتمندان به امامت و ولایت توسعه یافته و تأسیسات جانبی به فضای سبز در آنجا ایجاد شده بود، اما در زلزله ویرانگر طبس به سال ۱۳۵۷ شمسی این بنا به کلی ویران شد.
در این تخریب، قسمت اعظم منابع درآمد آستانه امام زاده نیز از بین رفته بود و بازسازی بقعه و اماکن جوار آن نیاز به هزینه ای سنگین داشت، پس از آن آستان قدس رضوی، با مساعدت کامل، اقدام به بازسازی آن بقعه مبارکه و رواق‌های اطراف کرد و به سبکی بسیار عالی، بنایی کاملا مطلوب و درخور شأن این امامزاده لازم التعظیم و برای رفاه حال زائران با به کارگیری طرحی جامع، احداث شده است.
مانند همه بناهای آرامگاهی در این بنای جدید نیز مرقد امام زاده، هسته اصلی است که مرکب از اتاقی مربع با پوششی گنبدی شکل است.
مرقد وسط این اتاق، زیر گنبد قرار گرفته و بر روی آن ضریحی نصب شده است. دور ضریح، سنگ قبری از سنگ مرمر اعلا و بسیار ممتاز بوده و پیرامون این ضریح، رواق‌هایی چند قرار دارد که ایوان‌هایی با سردرهای بلند آنها را از صحن مزار جدا می سازد.
گنبد مزار نیز بسیار زیبا و آراسته به کاشی معرّق است. چهار گلدسته کوچک به عنوان برج ساعت، هر کدام به ارتفاع شش متر در چهار گوشه پشت بام حرم، زیبایی خاصی به مجموعه حرم داده است.
این امامزاده از جمله امامزادگانی است که مورخان ایشان را از فرزندان بلافصل امام کاظم (ع) دانسته اند که بر همین اساس ایشان برادر هشتمین پیشوای شیعیان جهان هستند.
مجموعه زیبای باغ رضوان نیز با چشم اندازی قابل تحسین در نورپردازی، ایجاد فضای سبز، پارک بازی، سکوهای اقامتی واحدهای تجاری و خدماتی در ضلع جنوب غربی آستانه مبارک در خدمت رفاه زائران است.
نشاط معنوی در جوار خاتون کاهی
آستانه مبارکه بی بی زینب خاتون (س) از مشهورترین بقاع متبرکه در سطح خراسان جنوبی است که به دلیل ارادت ویژه مردم و دیدن کرامات متعدد از این امامزاده بزرگوار و همچنین به خاطر آب و هوای مطبوع، منطقه سیاحتی و تفریحی و نزدیکی به غار تاریخی چنشت در بیشتر ایام سال پذیرای خیل عظیمی از زائران است.
بر اساس شواهد، بانو بی‌بی زینب خاتون (س) فرزند امام موسی کاظم(ع) و خواهر امام رضا (ع) است و به همین دلیل مرقد این بانوی مکرمه مامن و ملجا دوستداران و شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت است.آستانه مبارکه این بانو در ارتفاعات روستای کاهی بخش مود در ۵۲ کیلومتری شهرستان سربیشه واقع شده است.
روستای کاهی با قرار گرفتن در منطقه ای ییلاقی زمستان سرد و تابستان بسیار مطبوع و خوش آب و هوایی دارد و از فضای سبز بسیار زیبا و آبی شیرین و گوارا برخوردار است.
بیش از ۱۰۰ زائرسرا، اتاق و سوئیت در این بقعه متبرکه آماده سازی شده است که زائران می‌توانند برای اسکان از آنها استفاده کنند.
کشتارگاه و آلاچیق از دیگر امکانات موجود در این آستان مقدس است.جاده ارتباطی به آستانه مبارکه بی بی زینب خاتون(س) از مرکز شهر به روستای کاهی، آسفالت است.
شکوه معنوی «شاه سلیمان علی»
نسب شاه سلیمان علی به واسطه چند نسل، به امام موسی بن جعفر (ع) بر می‌گردد و آستان مقدس این امامزاده از جمله بقاع شاخصی در استان است که همواره زائران زیادی از اقصی نقاط کشور به این مکان عزیمت می‌کنند تا در کنار سیاحت به فیض زیارت هم برسند.
این مکان مقدس در ۷۵ کیلومتری شهرستان خوسف واقع شده و تا مرکز استان هم حدود ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد.
راه دسترسی به این امامزاده از طریق جاده آسفالته خوسف دولت آباد ـ گیو امکان‌پذیر است و وقتی آخرین گردنه پشت سر گذاشته شود زیارتگاه بر دامنه رشته کوه شاه با گنبدی فیروزه ای چشم نوازی میکند.
این آستان مقدس به دلیل موقعیت کوهستانی از مناظر طبیعی، مزارع و باغ های سرسبز برخوردار است که زائران می‌توانند در کنار فرصت زیارت و عبادت در بقعه متبرکه از فضای دل انگیز طبیعت آن در فصل‌های مختلف سال بهره ببرند.
این مکان مقدس در حصار کوه‌های بلند و در جوار درختان تنومند فضای دل انگیزی برای سفر است. درختان صنوبر و بنه در اطراف امامزاده سایه سار مهربانی را بر سر زائران این امامزاده شریف می‌گسترانند تا با آسودگی در این خاک متبرک سر بر آستان بندگی خدا بگذارند.
ساختمان جدید بقعه متبرکه امامزاده شاه سلیمان علی از سال ۱۳۸۲ ساخته شده و با شروع روند ساخت و ساز و طرح توسعه تغییرات اساسی در این مکان مقدس رخ داده است.
آشپزخانه، کشتارگاه مجهز، سرویسهای بهداشتی در چند نقطه، یک هزار و ۲۰۰ مترمربع شبستان، چهار سالن، ۲۷ زائرسرا و امکانات زیربنایی از جمله زیرساخت‌هایی است که هم اکنون برای رفاه زائران این آستان مقدس قابل استفاده است.
سید الحسین (ع)؛ مامن عاشقان در نهبندان
بقعه متبرکه سید الحسین (ع) از توابع بخش شوسف و در ۱۰۵ کیلومتری شهرستان نهبندان قرار گرفته است، از جاده اصلی ۳۵ کیلومتر به سمت عربخانه و بر فراز کوهی در نزدیکی دهستان دهک واقع شده و روستای هم جوار آن را به همین نام می‌خوانند که اکثریت از ساداتند.
زیارتگاه این بقعه متعلق به حضرت حسین بن علی بن عبدالله بن عبیدالله بن عباس بن امیرالمومنین(ع) و معروف به حضرت سیدالحسین است که سالانه پذیرای زائران زیادی از تمام نقاط کشور است. ضریح مطلای و بنای زیبای حریم این امامزاده بر اساس الگوی معماری اسلامی آیینه کاری و سنگ کاری شده است.
بقعه متبرکه شامل فضا و امکانات رفاهی، بیش از ۳۰ واحد زائرسرا مفروش با امکانات یخچال، تلویزیون ، سرویس بهداشتی ، کشتارگاه و فروشگاه برای زائران است.
بهشتی در کارشک
روستای کارشک در ۱۲ کیلومتری شهر خضری از توابع شهرستان قاینات خراسان جنوبی مدفن امامزاده عظیم الشأنی به نام عبدالله بن موسی الجون است که نسب وی با سه واسطه به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد.
بقعه تاریخی و قدیمی این امامزاده بر اثر زلزله سال ۴۷ ویران شد اما بعد از چند نوبت بازسازی اکنون مکانی در خور شأن زائران فراهم شده تا به واسطه معنویت این مکان مقدس به صفای دل بپردازند.
این بقعه متبرکه در حصار درختان کاج محصور شده و در جوار آن نیز قبرستان قدیمی روستا قرار دارد. نگاهی به قبرها نشان می‌دهد که بخش اعظم خفتگان آن قربانیان زلزله ۴۷ بوده اند.
وجود یک قنات با آب انبار هم در جوار امامزاده دیدنی است پایین رفتن از پلکان این آب انبار و دست کشیدن به دیواره های خنک، انسان را شاداب می کند. آخرین پله آب انبار به دهنه قنات می‌رسد که آب گوارایی را تقدیم وجود میکند.
امامزاده عبدالله کارشک یکی از بقاع شاخص خراسان جنوبی است که مردم در روزهای مختلف سال از آرامش معنوی این مکان مقدس بهره می جویند و مرحوم شیخ محمدحسین آیتی در کتاب بهارستان از آن به عنوان «بهشت عنبر سرشت» یاد کرده است.
آمادگی ۷۶۱ مکان اقامتی در بقاع متبرکه برای اسکان نوروزی
به گفته مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی ۹۶ بقعه متبرکه در این استان وجود دارد که از این تعداد ۶۰ مکان مقدس متعلق به امامزادگان است.
حجت الاسلام پرویز بخشی پور با بیان اینکه سفر به بقاع متبرکه جنبه سیاحتی و زیارتی دارد افزود: طبق فرمایش مقام معظم رهبری بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شود از همین رو برنامه‌های مختلفی در طول سال با ماهیت فرهنگی اجرا می شود.
وی با اشاره به اینکه طرح «آرامش بهاری در ضیافت الهی» نوروز امسال به میزبانی ۴۷ بقعه متبرکه خراسان جنوبی برگزار می‌شود بیان کرد: اعزام مبلغ، برپایی خیمه‌های معرفت، غرفه ویژه کودکان، غرفه‌های پاسخ به مسائل شرعی و ایستگاه‌های «همه واقف باشیم» از جمله برنامه‌های ویژه طرح ضیافت بهاری در سال ۱۴۰۴ است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اظهار کرد: امسال به طور ویژه از ۲ تن از اساتید تفسیر قرآن کریم از شهر مقدس قم دعوت شده که در شهرستان‌های بیرجند و طبس برنامه خواهند داشت.
حجت الاسلام بخشی پور با اشاره به اسکان و پذیرایی از زائرین و مسافران در بقاع متبرکه گفت: تعداد ۷۶۱ مکان اقامتی در قالب ۱۹۹ سوئیت و ۵۶۲ اتاق در بقاع متبرکه با ظرفیت روزانه ۴ هزار نفر در ایام نوروز پذیرای زائرین و مسافرین خواهد بود.
وی با توجه به مصادف شدن ایام آرامش بهاری با ماه رمضان گفت: طرح ضیافت الهی از ۱۲ اسفند تا یکم فروردین۱۴٠۴ و طرح آرامش بهاری از ۲۸ اسفند تا ۱۵ فروردین ۱۴٠۴در ۴۷ بقعه متبرکه برگزار می‌شود، اما درب تمامی بقاع متبرکه بروی مردم باز خواهد بود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان با بیان اینکه برنامه ریزی افطاری ساده در ۱۰ بقعه متبرکه صورت گرفته است، گفت: در طول ماه رمضان ۲۹ مراسم جزءخوانی قرآن کریم و ۱۲ محفل انس با قرآن کریم با حضور قاریان ممتاز استان و شهرستان‌ها در بقاع و اماکن متبرکه سطح استان برگزار خواهد شد.
حجت الاسلام بخشی پور گفت: در محافل ویژه تلاوت و تفسیر، پس از تلاوت آیات موضوعی، آیات تلاوت شده توسط مفسرین برجسته قرآن (اساتید حوزه و دانشگاه) در جمع روزه داران وعلاقمندان به قرآن کریم تفسیر می‌شود.